Wat gebeurd er toch?

Natuurlijk zag jij direct die joekel van een taalfout in de titel. Helaas zijn er hele volksstammen die er geen kwaad in zien. Het gebeurd en dat betekend, ik kom het dagelijks tegen.

Sterker nog: ik zie het steeds vaker. Dat is de pest met taal. Eén ontalige taalonverlaat schrijft ‘dat betekend’ of ‘hij bepaald’ en de rest volgt als makke schapen over de online kopieerdam. Voor het gemak vergeten ze alles wat ze op school hebben geleerd over werkwoordsvormen, kofschepen of fokschapen.

Zal ik het dan nog één keer uitleggen? Het gebeurt (en ook wat gebeurt) is iets wezenlijk anders dan het is gebeurd (of: wat is er gebeurd). Net als dat het betekent een andere vorm is dan het heeft betekend. In beide voorbeelden is de eerste vorm de derde persoon enkelvoud van de onvoltooid tegenwoordige tijd (te vergelijken met hij loopt, dus stam + t). De tweede vorm is het voltooid deelwoord en duidt een gebeurtenis aan die achter de rug is. Klaar. Punt. Niet meer over zeuren.

Nou, nog even dan. Door het toenemend aantal van oorsprong Engelse woorden, voldoet ’t kofschip niet meer als hulpmiddel om de juiste schrijfwijze van voltooide deelwoorden te achterhalen. Daarop bedacht men het kofschiptaxietje. Met dit pasgetimmerde ezelsbruggetje kun je van ieder zwak werkwoord het voltooid deelwoord vaststellen. (Feitelijk is het een ezelsbruggetje dat moet voorkomen dat schapen over de dam gaan.)

Dat doe je zo: neem de stam van een werkwoord (het hele werkwoord min –en) en kijk of de laatste letter van de stam voorkomt in het woord kofschiptaxietje. Zo ja, dan krijgt het voltooid deelwoord een –t. Zo nee, dan schrijf je een –d. Met deze stoomcursus spelling hoop ik dat deze situatie snel verbetert en mij veel ergernis wordt bespaard.

5 reacties… reageer
  • Mireille jan 20, 2016, 5:09 pm

    Geweldig! Ik ga al je blogs lezen, dan wordt het misschien nog wat met mijn blog;-)

  • Gepke jan 21, 2016, 9:00 am

    Hoe kan een stam eindigend op een t nóg een t krijgen??, want in het ezelsbruggetje’ kofschiptaxietje’ bevindt zich een t en dat zegt volgens u dat er dan een t achter komt/moet.
    Verder ken ik geen stamwoord welke eindigt op een j.

    • Brigitte Buissink jan 21, 2016, 9:47 am

      De stammen van werkwoorden eindigend op een stemloze klank (t, k, f, s, ch en p) in ’t kofschip (en in ‘kofschiptaxietje’), krijgen een t in de uitgang: juichen – juichte – gejuicht, zetten – zette – gezet en ook chatten – chatte – gechat. Maar de t staat er (in combinatie met de s en de j) ook om te voorzien in een klank voor woorden als coachen: eindigt op ch (= ’tsj’): coachte – gecoacht en matchen (matchte – gematcht).

  • Bas van ter Meij jan 21, 2016, 12:09 pm

    ‘Is snel verbetert’…. nu…en daarom twt????

    • Brigitte Buissink jan 21, 2016, 12:30 pm

      Er staat niet ‘is verbetert’, maar: ‘ik hoop dat de situatie snel verbetert.’ Je kunt een voltooid deelwoord herkennen aan het hulpwerkwoord: zijn, hebben, worden. Als er had gestaan: ‘het is verbeterd’, weet je dat ‘verbeterd’ een voltooid deelwoord is. Ik geef toe dat het laatste voorbeeld verwarrend is: ‘wordt bespaard’ ligt immers in de toekomst, maar ‘bespaard’ is hier toch echt een voltooid deelwoord (want + wordt).

Reageer op dit artikel

Vorige:

Volgende:

Letterhelden - Tekst- & communicatie-experts Amsterdam