Ongeveer een maand geleden begon het me op te vallen: de dubbelepunt is vervangen door een puntkomma. Soms lijkt het alsof iedereen (per e-mail?) een oekaze heeft ontvangen over een wijziging in het Nederlands, maar dat de afzender mij – waarschijnlijk vanwege mijn taalmuggenzifterige reputatie – bewust niet op de adressenlijst heeft gezet. En maar goed ook, want die berichten gaan doorgaans over een achteruitgang in onze taal.
Even voor de goede orde: de puntkomma is een uiterst nuttig leesteken. Ik gebruik het graag, en ongetwijfeld ook niet altijd correct. Puntkomma’s zijn zeer geschikt als scheidingsteken. Er zijn plaatsen in lange zinnen, waar een komma niet volstaat en een punt te definitief is. Op zo’n moment kun je heel goed een puntkomma gebruiken. Een voorbeeld:
Jantje gaat graag naar de kermis; vooral het reuzenrad vindt hij leuk.
Daarnaast kun je puntkomma’s gebruiken om verschillende elementen in een opsomming van elkaar te scheiden.
Een goed verhaal bestaat uit:
-een inleiding;
-het middenstuk (betoog);
-de afsluiting (conclusie).
De dubbele punt is een leesteken ‘dat geplaatst wordt voor een aanhaling in de directe rede en voor zinnen of zinsdelen die iets vermelden dat ter opheldering of verklaring, of toelichting van het tevoren gezegde dient,’ aldus de Grote Van Dale. Met andere woorden: je gebruikt de dubbelepunt als je iets wilt inleiden. Zoals in: deze zin.
En hier gaat het sinds kort mis. Op plaatsen waar je een dubbelepunt zou verwachten, vind ik steeds vaker een puntkomma. Deze zin vond ik in een afstudeerverslag:
Dit had dan ook gevolgen voor de rest van het traject; de test- en nazorgfase.
In een sollicitatiebrief zag ik deze:
En, misschien belangrijker dan bovenstaande; ik wil (nog steeds en onverminderd) bijdragen aan de kwaliteit van Nederland.
Om een lang verhaal kort te houden: ik doe een dringend beroep op u, om de dubbelepunt te behouden van een gewisse ondergang.
Hoor, hoor! Ik zie het in vrijwel alle verslagen die mijn studenten schrijven; het is een epidemie.
Het valt mij ook al enige tijd op. En als ik de schrijver er op aan spreek, begint deze mij glazig aan te kijken alsof ik van een andere planeet kom. Nog zoiets: het plaatsen van een punt als de zin reeds eindigt met een punt van een afkorting. Voorbeeld: zoals dit b.v..